Artículo de Juan Carlos Fernández Naveiro

Artículo de Juan Carlos Fernández Naveiro, “Quen teme a filosofía?”, publicado en Praza Pública

Un grito percorre á comunidade dos filósofos: Quen teme a filosofía? É a pregunta perplexa dun colectivo que ve ameazado o seu futuro profesional e a supervivencia das facultades de filosofía, e que ve cuestionado o seu traballo de tanto tempo contra o tópico de que a filosofía non serve para nada. Até o de agora era a ignorancia o que se opoñía á filosofía, a ignorancia e o economicismo reinante. Pero agora, se se mantén a LOMCE nos termos actuais, será o propio sistema, a cultura oficial, quen confirme a validez do tópico e desacredite finalmente o traballo dos filósofos. De aí a desolación da filosofía, e a pregunta de quen debe cargar coa responsabilidade de semellante desatino. Que lle teme entón á filosofía?

Se se mantén a LOMCE nos termos actuais, será o propio sistema, a cultura oficial, quen confirme a validez do tópico e desacredite finalmente o traballo dos filósofos

Á filosofía témenlle algúns dos discursos de éxito na sociedade actual: o discurso da redución da complexidade da vida a consignas e fórmulas baleiras, e o da fragmentación dos saberes en compartimentos sen relación. A filosofía témea tamén o discurso da manipulación das conciencias e da docilidade social, en definitiva o discurso do poder. Sempre foi así, e agora quere poñerse negro sobre branco na lei que regule o sistema educativo.

A filosofía témea tamén o discurso da manipulación das conciencias e da docilidade social, en definitiva o discurso do poder. Sempre foi así, e agora quere poñerse negro sobre branco na lei que regule o sistema educativo

Unha redución do 66% na asignación horaria das materias de filosofía vai contra todas as recomendacións internacionais e a práctica dos países con mellores índices de éxito educativo. Xunto á desaparición da ética e da educación para a cidadanía, a devaluación da historia da filosofia a unha simple optativa é especialmente grave, e sen embargo está invisibilizada por outras problemáticas, como o modelo lingüístico e o status da relixión, con máis presencia mediática e sen dúbida maior rendibilidade política. Esquécese que só a filosofía pode procurar unha visión integradora do coñecemento humano e das relacións entre ciencia, política e historia no devir das sociedades.

O retroceso xa se viña producindo tras cada reforma educativa. Cando a literatura universal é case unha reliquia nos plans de estudo e os programas de historia están cada vez máis condicionados polas identidades nacionais e os intereses políticos, xa só quedaba a filosofía para comprender a evolución do pensamento humano. Agora iso só será para os privilexiados e para os escasos entusiastas vocacionais.

Marta Nussbaum, Premio Príncipe de Asturias de Ciencias Sociais 2012, alertou hai pouco de que unha educación na que as humanidades non ocupen o seu lugar producirá “xeracións enteiras de máquinas utilitarias”

A filósofa Marta Nussbaum, Premio Príncipe de Asturias de Ciencias Sociais 2012, alertou hai pouco de que unha educación na que as humanidades non ocupen o seu lugar producirá “xeracións enteiras de máquinas utilitarias”. Quizá se trate diso. Sen filosofía non haberá claves de acceso ao mundo da cultura e seremos máis dóciles e conformistas. Seremos cada vez máis o soño perfecto de calquera réxime totalitario.

 

Comunicado conxunto da filosofia galega

QUEN TEME Á FILOSOFÍA?COMUNICADO CONXUNTOdeFacultade de Filosofía da USC, SOGAFI, Aula Castelao, Grupo DoxaAnte o anteproxecto da Lei Orgánica de Mellora da Calidade Educativa (LOMCE), a Facultade de Filosofía da Universidade de Santiago de Compostela, a Sociedade Galega de Filosofía…

Artículo de Marcelino Agís

Artículo publicado en el diario El Correo Gallego por Marcelino Agís Villaverde, Catedrático de Filosofía de la Facultad de Filosofía de Santiago de Compostela y Presidente de la Sociedad Interuniversitaria de Filosofía. 

Pienso, luego estorbo

Marcelino Agís Villaverde

Anda la comunidad filosófica española de cabeza. No es de extrañar. La reforma educativa que prepara en el Ministerio de Educación vuelve a reducir el espacio, ya minúsculo, que tienen la Filosofía en el Bachillerato.

Lo sorprendente es que, en esta ocasión, es un Gobierno liberal quien arremete contra la filosofía. Habitualmente, eran los gobiernos socialistas quienes iban contra las humanidades. Para ellos el progreso era la ciencia y la técnica y frente a ella sacrificaban las asignaturas de humanidades, antiguallas inservibles de un tiempo en el que la gente valoraba saber hablar con propiedad, escribir con corrección y conocer la historia cultural de Occidente. ¡Qué cosas!

Dicen que nuestra identidad europea es una síntesis de la filosofía griega, el derecho romano y el cristianismo. Comparto plenamente este esquema que resume más de veinticinco siglos de cultura occidental y le recuerdo, señor ministro, que es precisamente la filosofía la encargada de enseñar a nuestros jóvenes quiénes fueron los protagonistas de esta grandiosa historia.

La cultura griega clásica, el helenismo, los mil años de filosofía medieval, la nueva visión del mundo y del cosmos en el renacimiento, la pasión racionalista de la filosofía moderna, el nacimiento de la democracia liberal en la ilustración, todo esto, y muchas otras cosas la enseñan los profesores de filosofía a nuestros jóvenes.

¿Queremos jugar a formar burros? ¡Adelante! Los frutos ya los estamos recogiendo.


Convocatoria de reunión sobre Olimpiada Filosófica estatal para Bachillerato

Las organizaciones participantes en la Comisión Organizadora de la Olimpiada de Madrid (IUCE de la UAM, Centro de Filosofía para Niños, SEPFI y Grupo de Trabajo de Profesoras de IES), y la Facultad de Filosofía de la UCM, que ejerce como anfitriona, han decidido convocar una reunión para estudiar la posibilidad de poner en marcha una Olimpiada Filosófica de ámbito estatal para todos los estudiantes de Bachillerato. 

Están invitadas a esta reunión todas las asociaciones de todas las comunidades autónomas interesadas en poner en marcha esta Olimpiada Filosófica estatal. Varias asociaciones de distintas comunidades autónomas ya han confirmado su asistencia.

La organización de la Olimpiada Filosófica estatal contaría con el apoyo de la REF. 

Fecha y hora de la reunión: sábado 16 de marzo, a las 11:00 h. 

Lugar: Facultad de Filosofía de la Universidad Complutense de Madrid. 

Orden del día:

1. Modelo de prueba para todos los participantes. Madrid propone seguir el modelo de Castilla-León, que es el que se está siguiendo ya en varias comunidades.

2. Gestión económica: cada comunidad debería cargar con los gastos que suponga acudir a la final de la Olimpiada estatal. 

3. Elección del tema común para cada año y de la sede en la que se celebrará la final cada año. 

4. Constituir una comisión estatal que se haga cargo de la gestión.

5. Decidir las fechas: la propuesta inicial es que la final autonómica sea entre el 20 de marzo y el 10 de abril, y la final estatal entre el 20 y el 30 de abril.

6. Procurar que la primera Olimpiada estatal se celebre en el curso 2013-2014. 

Si alguien no puede asistir a la reunión, pero está interesado en participar, puede enviar por escrito las aportaciones que considere oportunas. También se puede intentar, en caso de que alguien lo considerara necesario y factible, hacer una conexión a través de video conferencia.

Manuel Sanlés Olivares 
Vicepresidente de la SEPFI
msanles@hotmail.com